vrijdag 3 november 2017

Escape the Classroom!

De klok tikt langzaam door. Nog 37 minuten wordt er gemeld. Leerlingen lopen druk door het lokaal, op zoek naar aanwijzingen. Er hangen veel posters, maar ook kleine briefjes. Wat betekenen die briefjes? Staat er misschien een aanwijzing op of betekent het helemaal niets?

De leerlingen van klas 3 zijn bezig met een Escape Room. In de afgelopen jaren uitgegroeid tot een populaire vrije tijdsbesteding waarbij groepen proberen te ontsnappen uit een afgesloten ruimte door gebruik te maken van de aanwijzingen in de ruimte. Geïnspireerd door de voorbeelden van http://escapetheclassroom.nl/ ben ik zelf aan de slag gegaan om dit in mijn lessen toe te passen.

De ruimte is het klaslokaal, maar doel is nu het open krijgen van de schatkist. De aanwijzingen kunnen verschillende dingen zijn die in het lokaal aanwezig zijn. Doel is om in een lesuur de codes te kraken waarmee de schatkist geopend kan worden. Diverse puzzels moeten opgelost worden om deze codes te vinden. In dit geval ging het om zes hangsloten met een code van vier cijfers, daarmee moest ik dus rekening houden bij het bedenken van de opdrachten.

Als basis voor de puzzels neem ik de leerstof in een bepaalde periode. In dit geval ging het over de Russische Revolutie en het interbellum, maar in principe kan alles gebruikt worden om opdrachten bij te verzinnen. Het bedenken van het soort opdrachten is het lastigste, de invulling daarna ging eigenlijk vrij snel.

Opdrachten die ik gebruikt heb:
  • In de juiste volgorde zetten van bronnen. De bronnen waren verspreid opgehangen in het lokaal en voorzien van een nummer. Door de bronnen in de juiste volgorde te plaatsen kon de code gekraakt worden.
  • Een rekensom met jaartallen. In het lokaal hingen een aantal kaartjes op met hierop gebeurtenissen. De leerlingen moesten bedenken welke jaartallen hierbij hoorden en deze bij elkaar optellen voor de code.
  • Meerkeuzevragen. Vier vragen met meerdere antwoordmogelijkheden hingen verspreid door het lokaal. De meerkeuzevragen werden niet met ABC beantwoord maar met een getal. Door de juiste antwoorden te geven kon de code achterhaald worden. (deze optie kan eenvoudig uitgebouwd worden. Bij meerdere vragen kun je ook gaan rekenen met de uitkomsten bijvoorbeeld)
  • De woordwaardes van personen. In het lokaal hingen zes beschrijvingen van historische personen. Hierbij moest bedacht worden om welke persoon het ging en daarna met behulp van scrabble letters de woordwaarde berekend worden. Door deze woordwaardes bij elkaar op te tellen kon de code achterhaald worden. (Bij het optellen van woordwaardes duurt het best lang voordat er een viercijferig getal bereikt is, daarom heb ik de uitkomst met 25 laten vermenigvuldigen om hier wel op uit te kunnen komen.)
  • Een puzzel met verborgen boodschap. Via sites als puzzlemaker.com kunnen eenvoudig puzzels gemaakt worden over leerstof. Door hier een verborgen boodschap in te stoppen die in letters een getal vormt kon de code gevonden worden. (Voor puzzels zoals deze zijn er talloze mogelijkheden)
  • Chronologische volgorde van gebeurtenissen. Door de kaartjes die verspreid opgehangen waren in het lokaal in de juiste volgorde te plaatsen kon de laatste code opgelost worden.

 Zes codes die gevonden moesten worden door het oplossen van zes losse puzzels. De leerlingen zijn hier echt heel actief mee aan de slag geweest. Hebben druk overleg gevoerd en samengewerkt om de oplossingen te vinden. De frustratie van een door tikkende klok, een code die keer op keer fout bleek te zijn en uiteindelijk de ontlading toen het gelukt was om de juiste codes te vinden!


Het voorbereiden kost even tijd, maar is ook erg leuk om te doen. Het enthousiasme van leerlingen dat je terugkrijgt is onbetaalbaar, zeker voor herhaling vatbaar! 

zondag 20 augustus 2017

Een goede start!

Het nieuwe schooljaar staat weer op het punt van losbarsten. Spannend voor de nieuwe brugklassers, laatste loodjes voor de examenkandidaten. Het jaar start altijd met de jaaropening door de rector en de teamleider. Daarna gaan de leerlingen met de mentor mee voor de eerste stapjes in het nieuwe jaar. Even snel kennismaken met elkaar, vakantieverhalen uitwisselen en afsluiten met het kijken naar het rooster voor de komende week. Nou ja, rooster... dat rooster verandert waarschijnlijk nog, moet ik er altijd bij vertellen. Morgen bijvoorbeeld gaan gym al niet door, want zij zijn bezig met de introductieactiviteiten van klas 3. Frans en aardrijkskunde gaan ook niet door, want die docenten zijn mentor van klas 3, en zo kan het rijtje nog flink uitgebreid worden...

Door allerlei leuke en nuttige introductieactiviteiten ziet het rooster er in de eerste schoolweek uit als een gatenkaas. Voor de nieuwe brugklassers, die toch al overal aan moeten wennen, heeft deze week vaak weinig zin. Veel docenten zien ze niet eens die week, invallers die ze toch niet krijgen mogen dan even oppassen... Dat gaan we dit jaar anders doen!

Met ons team hebben we een leuke introductieweek opgezet waarbij de mentor zijn groep de hele week ziet. Kennismakingsactiviteiten, creatieve workshops, sport en een eerste kennismaking met een aantal vakken allemaal onder begeleiding van de mentor. De leerlingen leren elkaar hierbij goed kennen, en als mentor leer je de klas ook direct goed kennen. Win-win situatie!

De nieuwe brugklassers kregen altijd heel veel informatie over zich uitgestort op de eerste dag, wat natuurlijk helemaal geen zin had... Dat merkte je wel aan de vele vragen die in de dagen daarna kwamen... Nu hebben we de tijd om dit rustig aan te doen. Dat lesrooster komt ergens in de week wel ter sprake, maar niet direct op de eerste dag. Die inlogcode voor de rooster- en cijferinformatie en de elo gaan we direct gebruiken, maar niet op de eerste dag.

Een rustige start, met veel aandacht voor de leerling en de groep, die wens je eigenlijk iedere klas toe.

woensdag 23 maart 2016

Quiz Time

Wij werken op school met vier periodes die afgesloten worden met een toetsweek. Vrijdag was de laatste lesdag voorafgaand aan de toetsweek. Een dag die omgedoopt had kunnen worden tot Quiz-dag. Vrijwel alle docenten hadden hun lesprogramma al afgerond en waren bezig met het herhalen van lesstof. Hierbij waren er heel veel docenten die besloten de periode af te ronden met een quiz. Voor mij aanleiding om met een aantal leerlingen in gesprek te gaan.

Opvallend vaak werd Kahoot genoemd door leerlingen als gebruikte tool voor een quiz. Slechts een enkeling gebruikte een andere tool, terwijl die inmiddels toch ruim beschikbaar zijn. De leerlingen zijn wel enthousiast over Kahoot, maar na zes lessen Kahoot gaat zelfs dat vervelen...

Op de vraag of een periode afsluiten met een quiz nuttig is werd verschillend gereageerd. Leerlingen die al geleerd hadden voor een vak gaven aan de quiz nuttig te vinden, terwijl leerlingen die zich nog niet voorbereid hadden dit nut niet zo zagen. Toch vonden ze het wel een prettige manier om bezig te zijn met de stof. Maar deze jongens gaven aan zich niet zo heel erg druk te maken over het feit dat ze maar heel weinig vragen goed hadden. Deze lage scores werden door de leerlingen toegeschreven aan niet voorbereiden, terugkijken naar de lessen hiervoor deden ze eigenlijk niet.

Leerlingen gaven ook aan dat afgelopen vrijdag heel veel quizjes gedaan werden, maar dat dit gedurende de lessenreeks eigenlijk niet het geval is. Dit vond ik wel heel opvallend. Quizvormen zijn juist geschikt om tijdens het leren erachter te komen of je op het juiste spoor zit. Een quiz kan goed aangeven welke zaken nog extra aandacht behoeven en welke zaken al heel goed gaan. Hierop kun je de vervolgstappen in je lessen baseren, moet er nog iets herhaald of verbeterd worden of kunnen we juist verder de diepte in? Wanneer je dit kunt terugkoppelen naar de leerling en de leerling hiermee aan de slag kunt zetten wordt een quiz juist een sterk middel en ben je formatief aan het toetsen. Gericht op vooruitgang in plaats van afrekenen met een cijfer.

Positief punt is in ieder geval dat de weg naar digitale quizvormen gevonden is. Waar ik twee jaar geleden nog de enige was waarbij een telefoon gebruikt mocht worden in de les, wordt dit nu ook in andere lessen gedaan. Nu doorpakken en de juiste momenten kiezen, want leerlingen profiteren veel meer van een quiz om van te leren dan van een quiz om af te ronden!

woensdag 16 maart 2016

Planning en het belang van leerdoelen

Jarenlang maakten we in de vakgroep een jaarplan. Per week werd er vastgelegd wat er moest gebeuren. Zo wisten we in september al dat we in de week na de meivakantie paragraaf 2 uit het hoofdstuk over de middeleeuwen moesten behandelen. Deze planning zorgde ervoor dat je als collega's wist waar je aan toe was en we de toetsing gelijk konden houden.

Enige flexibiliteit was in dit systeem niet te bespeuren. Lesuitval, onvoorziene gebeurtenissen, leerlingen die iets niet snappen en meer tijd nodig hebben. Ruimte om hier op in te spelen is er niet wanneer er zo'n rigide schema aangehouden wordt. In de praktijk kwam het erop neer dat het strakke jaarplan telkens aangepast moest worden omdat het ergens mank liep.

Ook kwam het voor dat wanneer een collega een toets maakte over een bepaald onderwerp er kritiek kwam van anderen omdat zij andere accenten gelegd hadden in hun lessen. Eindeloos overleg voordat er een toets lag waar iedereen zich in kon vinden was het gevolg. Het collegiale overleg is belangrijk, maar bleef te lang hangen op details en ging veel te weinig over de inhoud.

Dat doen we nu anders!

Nog steeds werken we met een planning, maar maken we deze nu per periode en niet meer voor een heel jaar. Dit maakt het veel beter mogelijk om in te spelen op activiteiten die nog niet definitief vast staan in het begin van het schooljaar, maar ook om in te spelen op de klassen waar we les aan geven.

Daarnaast zijn we afgestapt van het rigide indelen van welke paragraaf er in een week behandeld moet worden. We leggen voorafgaand aan de lessenreeks de leerdoelen vast waar we naartoe gaan werken en delen op basis daarvan onze lessenreeks in. Is er meer tijd nodig voor een leerdoel dan pakken we die tijd. Dit kan uiteraard per klas of zelfs per leerling verschillen.

De leerdoelen worden ook gecommuniceerd naar de leerlingen en dienen ook voor hun als belangrijk houvast. De klacht over geschiedenisboeken is vaak dat er veel tekst in staat, maar wat moeten we hier nu precies van weten? Dit hebben we gespecificeerd in leerdoelen. Daarin hebben we zelf accenten gelegd zodat we weten waar we naartoe werken. Door de leerdoelen als basis te gebruiken om de toets te maken komt het nu niet meer voor dat collega's andere accenten gelegd hebben. Hier hebben we het immers vooraf over gehad.

Het gesprek voorafgaand aan een periode gaat weer over de inhoud. Wat willen we bereiken met ons onderwijs? Welke doelen streven we na? Hierdoor is niet meer het boek leidend, maar bepalen we zelf wat we willen bereiken. Deze vrijheid ligt er al lang, maar wordt in vakgroepen nog heel vaak erg beperkt. Wat ben ik blij dat we dat nu niet meer doen!

woensdag 9 december 2015

One size fits all?


Wat zou jij doen met Niels die zijn huiswerk nu alweer niet gemaakt heeft? Wat zou jij doen met klas 2B die niet luistert terwijl ik de les wil beginnen? Wat zou jij doen met Noa die gespiekt heeft? Wat zou jij doen... Deze vraag wordt op school steeds vaker gesteld.

Dat de vraag gesteld wordt is een goed teken. We zijn op school met elkaar in gesprek over onderwijs, we delen visies en praktische tools voor in de les en dat is een goede zaak. Ik merk aan mezelf alleen dat ik het steeds lastiger vind om direct een antwoord te hebben. Wanneer in de docentenkamer om raad gevraagd wordt merk je dat er verschillende manieren zijn waarmee met situaties wordt omgegaan. Sommige docenten reageren direct en hebben voor iedere situatie een pasklare oplossing in de aanbieding. Niels heeft zijn huiswerk niet gemaakt, dus volgt er straf. Klas 2B luistert niet, dan stuur je de grootste raddraaiers eruit. Noa spiekte, dus dat is een één voor haar toets. Als dit, dan dat. Altijd.

Afgelopen week was er een kleine vechtpartij in mijn mentorklas. De als dit, dan dat reactie had waarschijnlijk op flinke straffen uitgekomen. Kort door de bocht, maar vooral schadelijk voor mijn relatie met de leerlingen. In het gesprek met de jongens bleek dat zij allemaal begrepen dat het om een uit de hand gelopen grapje ging. De drie jongens hebben elkaar op onze school leren kennen en zijn goede vrienden geworden dit jaar, Eén van hen is echter op de basisschool flink gepest en reageerde nu wat heftig op, zoals de jongens het omschreven, eigenlijk best wel vervelende grapjes. Het mondde uit in een kleine vechtpartij, die op het schoolplein snel gestopt door onze conciërge. Tijdens het gesprek dat ik met de jongens voerde rolden de tranen over de wangen en groeide het begrip voor elkaar. De volgende pauze liepen ze weer als drie goede vrienden over het plein. Volgens mij is zoiets veel waardevoller dan welke straf dan ook.

Ik krijg steeds meer moeite met het vinden van een antwoord op de vraag wat ik zou doen als... In het onderwijs zijn er zoveel factoren van invloed op alle dingen die tegelijkertijd gebeuren in een les, dat het geven van een als dit, dan dat reactie niet past. De drie voorbeelden van Niels, klas 2B en Noa komen uit de afgelopen week, de antwoorden hoorde ik ook. Ik vraag me dan alleen af waarom Niels zijn huiswerk niet maakt, wat het is waarom klas 2B niet wil luisteren en waarom Noa een uitvlucht zoekt in spieken. Zeker weten wat te doen, in alle situaties, is een illusie. Door met leerlingen in gesprek te gaan valt er meer te bereiken dan simpel een one size fits all oplossing te kiezen.

Foto: https://www.flickr.com/photos/sooperkuh/358241806 

woensdag 25 november 2015

Toetsen: sluipmoordenaar van het leren

Toetsing is op veel scholen een aandachtspunt en is ook regelmatig onderwerp van gesprek met leerlingen en ouders. Het draait dan met name om de cijfers. Maar hoe belangrijk is toetsing eigenlijk? Hechten we niet veel teveel belang aan toetsing? 
Ik kende Eric Mazur als wegbereider van peer instruction, maar afgelopen week stuitte ik op een ander aspect waar hij zich mee bezig houdt: assessment. In deze Harvard lecture, inmiddels alweer twee jaar oude lezing, stelt Mazur dat toetsing een sluipmoordenaar is die het gemunt heeft op leren. We doen tijdens toetsen even alsof de wereld om ons heen niet bestaat. We denken daarna de wereld te kunnen vatten in een cijfer. Mazur geeft een mooie inkijk in de effecten die toetsing volgens hem hebben op de wereld:

 

donderdag 19 november 2015

Leren centraal, niet dat cijfer!

Het is inmiddels alweer een hele tijd geleden dat ik de Britse documentaire The Classroom Experiment zag. In deze tweedelige documentaire gaat professor Dylan Wiliam aan de slag op een zwak presterende Britse school. De betrokkenheid van leerlingen bij hun leerproces moest omhoog en Wiliam pakte dit met diverse praktische technieken aan. De documentaire inspireerde me en zette me aan het denken over mijn eigen lesgeven.

Wat mij in de documentaire het meest aansprak was de manier van omgaan met toetsen. Veelal zijn leerlingen gericht op het halen van goede resultaten. Goede resultaten laten we zien in de vorm van een cijfer. Wanneer er echter een cijfer boven staat gaat het leerlingen niet meer om de goede antwoorden, maar om het behaalde cijfer. Dit wordt in The Classroom Experiment aangepakt door op de toetsen feedback te geven op de antwoorden, maar de cijfers weg te laten. Volgens Wiliam moet het gaan om leren, niet alleen het cijfer.

Ik merk op school dat de nadruk bij leerlingen, maar ook bij ouders en docenten, sterk ligt op het halen van goede cijfers. De inhoud van de vakken staat veel minder centraal dan de cijfers die leerlingen halen. Bij het bespreken van toetsen gaat het bijvoorbeeld over wel of niet toegekende punten, maar niet om de vakinhoud. Leerlingen die een voldoende behaald hebben zijn soms totaal niet geïnteresseerd in het bespreken van de toets, want de voldoende is toch al binnen.

Vanaf vorig jaar ben ik in de brugklas afgestapt van de overmatige cijferproductie. Ik ben alleen niet minder gaan toetsen. Iedere les toets ik op verschillende manieren of leerlingen de stof begrepen hebben, ik hang er alleen geen cijfer aan. Dit zorgt, net als in The Classroom Experiment te zien is, ook voor wat opschudding. De gewenning aan veel cijfers zit er nog goed in. Toch zijn de resultaten van de leerlingen prima en merk ik in de klas dat leerlingen vertrouwen krijgen in zichzelf en fouten durven maken. De nadruk ligt niet meer op het cijfer, maar op de beheersing van de leerstof en dat scheelt stress bij leerlingen.

Door formatieve toetsing structureel in te zetten krijgen leerlingen regelmatiger inzicht in wat zij wel en niet beheersen, zonder dat ze bang hoeven te zijn voor een slecht cijfer. Via de Onderwijspioniers heb ik ruimte gekregen om formatieve toetsing op mijn school meer onder de aandacht te brengen. Formatieve toetsing vergt van docenten dat zij het heilige cijfer wat meer los durven laten. Ik hoop dat meer docenten deze stap durven zetten!