zondag 29 maart 2015

Op zoek naar de juiste opstelling

Nederland bestaat uit 15 miljoen bondscoaches, die allemaal weten wat de juiste opstelling is. Ook ik ben daar eentje van. Toch is het soms verdraaid lastig om de juiste opstelling neer te zetten, niet op het veld maar in mijn lokaal. Op het veld weet je dat het er altijd elf zullen zijn, in ieder geval bij aanvang van de wedstrijd. In mijn lokaal varieert dat, groepen van twintig opgevolgd door een groep van dertig of soms nog net wat groter dan dat...
Lopende door de school spiek ik af en toe eens bij collega's. Hoe pakken zij dat aan? Hoe staan de tafels daar? Er worden bij ons op school meer dan tien verschillende vakken gegeven, door ongeveer zestig verschillende docenten. Toch zie je dat niet af aan de lokalen. Afgezien van wat andere posters aan de muren ziet vrijwel de gehele school er hetzelfde uit. Slechts de lokalen voor beeldende vorming en een enkel 'normaal' lokaal zien er wat anders uit. Strakke rijtjes, gericht naar het bord, lokaal na lokaal hetzelfde.
Zo'n omgeving komt op mij wenig inspirerend over. daarnaast heb ik last van gemaktzuch, dus wanneer er niets verandert doe ik gewoon wat ik gewend ben. Staat een lokaal in rijtjes, klets ik gerust een heel uur vol met de leerlingen. Niet dat dit altijd heel effectief is, maar het gebeurt. Daarom ben ik de afgelopen jaren een beetje aan het experimenteren geweest met mijn opstelling. Zoeken naar datgene wat werk, in mijn situatie, voor de doelen die ik gesteld heb. Ook de aard van de vakken kan uitmaken wat de beste opstelling is. Ik wil een lokaal waarin meerdere vormen van onderwijs plaats kunnen vinden: een ruimte om te presenteren, om rustig te kunnen werken maar ook om leerlingen in interactie met elkaar zich de stof eigen te kunnen laten maken.
Interactie tussen leerlingen stimuleren doe je niet in een lokaal waarin alles netjes in rijtjes staat, gericht op een docent. De rijtjes verdwenen dus al snel uit het lokaal. Maar wat is dan de ideale groepsgrootte? Ik heb rustig geëxperimenteerd met groepen van vier, zes en acht. Tot ik op het idee kwam om niet alle groepen even groot te laten zijn. Er staan nu dus twee groepen van zes in het lokaal en daarnaast groepen van drie. Ik merkte dat in groepen van drie de interactie vlotter verliep dan in grotere groepen.
Waarom dan toch die twee groepen van zes? Dit zijn de twee tafels waarmee ik nauwer samenwerk en meer ondersteuning kan bieden aan een groepje leerlingen die dit nodig hebben. Op deze manier wordt het door de opstelling van het lokaal ook mogelijk om te differentiëren. Kun je dit al zelfstandig, ga dan in een groepje van drie zitten. Heb je meer hulp nodig, kom dan in een grotere groep zitten. Dit werkt heel goed, en leerlingen geven zelf prima aan wat ze moeilijk vinden en waarvan ze denken dit al zelf te kunnen. Het is slechts in een paar gevallen voorgekomen dat leerlingen toch achteraan gingen zitten terwijl ik eigenlijk al wist dat ze meer hulp nodig hadden. Dit bespreek ik dan ook met ze. Het is ook voorgekomen dat een leerling vroeg om een tafel apart te mogne zetten om even alleen te werken. Prima, als dat is wat ze nodig hebben!
Leerlingen merken meteen wanneer er iets veranderd is en hebben hier ook zo hun mening over. In eerste instantie stonden alle groepen zo opgesteld dat het bord zichtbaar was. Dit beperkte echter de bewegingsruimte in het lokaal. Daarom staan sommige groepen van drie nu tegen de muur aan, waardoor er één leerling met z'n rug naar het bord zit. "Maar meneer, dat is echt enorm onhandig." Klaagde een leerling. Dat klopt. Precies dat onhandige is wat ik nodig heb om eraan herinnerd te worden dat ik dus niet de hele les voor dat bord tegen een klas moet gaan staan praten. Het zorgt ervoor dat ik mijn instructie kort en bondig maak en daarna de interactie tussen leerlingen stimuleer.
Net zoals er 15 miljoen bondscoaches zijn die allemaal een eigen kijk hebben op het beste Nederlands elftal zijn er genoeg verschillende visies op de beste opstelling in een lokaal. Belangrijk is om zelf je doelen in de gaten te houden en recht te doen aan wat je leerlingen nodig hebben. Dé toverformule is ook hier nog niet gevonden!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten